Taşındım! Yeni adresim: http://nanoturkiye.net

21 Şubat 2008 Perşembe

2008'deki Muhtemel Teknolojik Gelişmeler

Sürpriz Modelleme

Bu yazının direk nanoteknoloji ile ilgisi yok, ama ben gene de okurları bilgilendirmek için yazayım dedim. Fazla bilgi göz çıkarmaz ne de olsa?

Gün içinde bir çok tahminle iç içeyiz: bir sonraki sağanak yağış nerede görülecek, borsanın durumu, seçimi hangi parti kazanacak gibi. Günümüzde bilgisayar modelleri bazı şeyleri gayet güzel bir şekilde tahmin edebilseler de, ama gene de bazen sürprizlerle karşılaşabiliyoruz ve bunları tamamen yok etmek de pek mümkün gözükmüyor.

Ama Eric Horvitz, Microsoft, sürpriz modelleme ile bu beklenmedik sonuçları en aza indirebileceğimizi düşünüyor.

Horvitz sürpriz modellemeyi teknolojik bir kristal küre yaparak yarın hangi hisselerin değer kazanacağını ya da Dünya'nın neresinde bir sonraki terörüst saldırısının gerçekleşeceğini sorma olarak düşünmenin yanlış olduğunu vurguluyor. "Geçmişte bizi şaşırtan olaylara bakarak, ileride bizi şaşırtabilecek olayları tahmin edebiliriz" diyor Horvitz. Bu başarılabilirse, karar alan bir çok insanı etkileyebilmek mümkün, sağlıktan, askeriyeye, finanstan politikaya.

Bu teknoloji uzak gibi durabilir, ama bu anlayış gerçek bir uygulamaya vesile oldu : 2003'ten beri Microsoft'ta geliştirilen SmartPhlow, bir trafik yoğunluğu tahmin etme cihazı. Hem masaüstü bilgisayarlarda hem de Microsoft PocketPC'lerde (cep bilgisayarı) kullanılabiliyor. Seattle'daki trafik bilgilerini alıyor ve trafik olan yollar ekranda kırmızı, olmayanlar ise yeşil olarak görülüyor. (Resimde gözüktüğü gibi) Ama bu daha başlangıç, çünkü insanlar genellikle nerelerin yoğun olduğunu biliyor, o yüzden insanın bildiği bir şeyi sürekli ekrana getirip uyarı vermek çok gıcık bir durum olabilir. O yüzden cihaz o saatte beklenmedik bir yerde trafik oluşursa, ya da tam tersi, beklenmedik bir yerde yol boşaldı ise uyarı veriyor. Makina bunu nasıl beceriyor? Şöyle: makina insanlar için nasıl bir olayın sürpriz olduğunu biliyor bir de bu sürpriz olayı tahmin edebiliyor.

Araştırmacılar bir çok yıl için trafik bilgilerini inceledikten sonra sürpriz olaya sebebiyet verebilecek faktörleri belirlemişler: kazalar, hava koşulları, tatiller, spor müsabakaları, ya da resmi ziyaretler. Sonra yolları parçalara bölüp, her 15 dakikada bir, her bölge için sürpriz olay oluşma ihtimalinin dağılımını hesaplıyorlar.

Bu yöntem bayağı işe yaramış. Bu cihazların doğru tahmin üretme yüzdesini %5'e düşürdüğünüzde bile insanlar normal zamanda bilebildikleri sürpriz olayların yarısı kadar daha bilebiliyor. Bugün 5.000'den fazla Microsoft çalışanı bu programı cep telefonlarında kullanıyor.

Şu an Inrix Traffic adlı uygulama ile bir kaç saat içindeki trafik tahmininden, bir kaç güne kadarki trafik tahminini Amerika ve İngiltere için öğrenebiliyorsunuz.

Tabi ki bu uygulama bir çok saha için tahmin etme imkanı tanımıyor, ama Horvitz umutlu. İleride hangi ülke arasında ne zaman terslik olabileceğini tahmin edebileceğini düşünüyor.

 

Yukarı